TÜİK'in açıkladığı 2024 yılı Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) sonuçları, Türkiye’nin ekonomik haritasındaki derin farklılıkları bir kez daha ortaya koydu. İstanbul hem toplam GSYH’de hem de kişi başına gelirde açık ara liderliğini sürdürürken, Ankara ve İzmir ilk üçteki yerini korudu. Trabzon ise kişi başına gelirde 51. sırada kalarak dikkat çeken illerden biri oldu. Ekonomik büyümenin il bazında dağılımı, hangi şehirlerin Türkiye ekonomisinde lokomotif rol oynadığını ve hangilerinin geride kaldığını net biçimde gösterdi.
İllerin GSYH Sıralaması: İstanbul Açık Ara Önde
TÜİK verilerine göre 2024 yılında İstanbul, 13 trilyon 10 milyar 693 milyon TL’lik GSYH ile toplam ekonomiden yüzde 29,2 pay alarak açık ara lider oldu. Ankara, 4 trilyon 672 milyar TL ile İstanbul’un ardından ikinci, İzmir ise 2 trilyon 562 milyar TL ile üçüncü sırada yer aldı. Gümüşhane, Ardahan ve Bayburt ise GSYH'si en düşük üç il olarak açıklandı. GSYH’den alınan payın yarısından fazlasının yalnızca ilk beş il tarafından oluşturulması, ekonominin bölgesel yoğunlaşmasını bir kez daha gösteriyor.
Trabzon 2024 Kişi Başı Gelirde 51. Sırada
Kişi başına gayrisafi milli gelirde İstanbul 802 bin 669 TL ile zirvede yer aldı. Kocaeli ve Ankara bu sıralamada İstanbul’u takip etti. Trabzon ise 345.969 TL kişi başı gelirle 81 il arasında 51. sırada konumlandı. Listenin sonunda Van, Ağrı ve Şanlıurfa yer aldı. TÜİK verileri, özellikle büyükşehirler ile Anadolu illeri arasındaki kişi başı gelir farkının açılmaya devam ettiğini ortaya koyuyor. Türkiye ortalamasının üzerinde kişi başı gelire sahip il sayısının yalnızca 11 olması da dikkat çekiyor.
Sektörel Payda İstanbul Lider, Tarımda Konya Öne Çıktı
GSYH’nin faaliyet kollarına göre dağılımında İstanbul; tarım, ormancılık ve balıkçılık ile “diğer hizmetler” hariç tüm sektörlerde en yüksek payı aldı. Bilgi ve iletişim faaliyetlerinde yüzde 64 gibi dev bir paya sahip olan İstanbul, finans ve sigorta alanında yüzde 59,3 pay ile yine ilk sırada yer aldı. Tarım sektöründe ise Konya yüzde 5,6 ile lider oldu. Diğer hizmet faaliyetlerinde ise Ankara yüzde 44,9 payla birinci sırada yer aldı. Bu tablo, şehirlerin ekonomik uzmanlaşmalarını ve üretim çeşitliliğini net şekilde ortaya koyuyor.
Büyümede En Yüksek Artış Adıyaman’da, En Büyük Düşüş Erzincan’da
Zincirlenmiş hacim endeksine göre 2024 yılında Türkiye ekonomisi yüzde 3,3 büyürken, bu büyümede en büyük katkıyı yüzde 0,62 ile İstanbul sağladı. Büyümesini en fazla artıran il yüzde 31,4 ile Adıyaman olurken, Bayburt ve Malatya da çift haneli büyüme oranlarıyla öne çıktı. Ekonomik küçülmenin en fazla yaşandığı il ise yüzde 7,9’luk kayıpla Erzincan oldu. Trabzon’un büyüme performansı ise ülke ortalamasının altında kaldı.
