Meyve, vücudun enerji ve vitamin ihtiyacını karşılayan en önemli doğal besinlerden biri. Ancak uzmanlar, meyve tüketiminde yalnızca miktarın değil, zamanlamanın da kritik olduğunu belirtiyor. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Zerrin Gamsızkan, Dünya Şeker Tüketimine Dikkat Haftası kapsamında yaptığı açıklamada, akşam saatlerinde tüketilen meyvenin vücutta kullanılmayan enerjiye dönüşerek yağlanmaya yol açabileceğini vurguladı. Gün içinde aktif olunan zamanlarda meyve tüketmenin ise en sağlıklı tercih olduğunu belirten Gamsızkan, şekerin bağımlılık yapıcı etkileri ve aşırı tüketiminin obezite, insülin direnci ve kalp-damar hastalıkları ile bağlantılı olduğuna dikkat çekti.
ŞEKERİN FAZLASI NEDEN TEHLİKELİ?
Doç. Dr. Zerrin Gamsızkan, günlük kalori alımında giderek artan bir oranın serbest şekerden geldiğini ifade etti. Serbest şekerler, yiyeceklere eklenen veya işlenmiş gıdalarda bulunan monosakkarit ve disakkaritlerdir. Bu tür şekerler, çocuklarda büyüme geriliğine, yetişkinlerde ise obeziteye ve yetersiz beslenmeye neden olabilir. Dünya Sağlık Örgütü de serbest şekerin günlük enerji alımının yüzde 5’inin altında tutulmasını önermektedir. Uzmanlara göre, fazla şeker tüketimi sağlıklı besinlerin yerine geçerek beslenme kalitesini düşürür.
ÇOCUKLARDA BÜYÜME GERİLİĞİ RİSKİ
Şekerin aşırı tüketiminin en tehlikeli etkilerinden biri de çocuklarda görülüyor. Gamsızkan, şekerli içecekler ve işlenmiş besinlerin kolay ulaşılabilir olmasının çocukların beslenme düzenini bozduğunu belirtti. Serbest şekerler, çocukların gelişimi için gerekli olan protein, vitamin ve minerallerin yeterince alınmasını engelleyebilir. Bu da büyüme geriliğine yol açabilir. Bu nedenle hem ailelerin hem de eğitimcilerin çocukların şeker tüketiminde bilinçli yönlendirmeler yapması gerekiyor.
ŞEKER BAĞIMLILIĞI NASIL OLUŞUYOR?
Şeker yalnızca enerji kaynağı değil, aynı zamanda bağımlılık yapıcı bir madde olarak görülüyor. Beyindeki ödül sistemini tetikleyen şeker, işlenmiş gıdaların aşırı tüketilmesine yol açabiliyor. Gamsızkan, şeker bağımlılığının diğer bağımlılıklar gibi ele alınması gerektiğini söyledi. Yüksek şeker tüketimi, doygunluk hissini geciktiriyor ve kişinin sürekli daha fazla yemesine neden oluyor. Bu durum da obezite, metabolik sendrom ve kalp-damar hastalıklarının zeminini hazırlıyor.
MEYVE TÜKETİMİNDE EN DOĞRU ZAMAN
Meyvelerde bulunan doğal şekerin faydalı olduğunu belirten Gamsızkan, buna rağmen tüketim zamanının önemli olduğunu vurguladı. “Enerjimizi harcayamadığımız akşam saatlerinden ziyade gün içinde aktif olduğumuz zamanlarda meyve tüketmek en sağlıklısıdır” dedi. Ayrıca, balın kaliteli üretim yerlerinden alınması halinde güçlü bir antioksidan kaynağı olduğunu, ancak tatlandırıcıların dikkatli kullanılmasının gerektiğini belirtti. Özellikle şeker hastalarının sıfır kalorili tatlandırıcıları tercih etmesi gerektiğini ifade etti.
ŞEKERİN VÜCUTTAKİ ETKİLERİ
Aşırı şeker alımı, insülin hormonunun devreye girerek şekeri karaciğer ve yağ dokularına yönlendirmesine neden olur. Bu da karaciğer yağlanması, damar tıkanıklığı ve iç organ yağlanması gibi ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Uzmanlara göre serbest şekerler; obezite, insülin direnci, bazı kanser türleri ve kalp-damar hastalıklarının gelişiminde önemli bir risk faktörüdür.
