Bu soruyu şöyle sorsak belki daha doğru olurdu: Okulun amacı nedir? Okulu niçin kurduk?

T. Roosevelt diyor ki, “Eğer bir insanı akıl yönünden eğitip de ahlâk yönünden eğitmiyorsanız, toplumun başına yalnızca bir belâ yetiştiriyorsunuz demektir.” Okullar yetişmekte olan nesilleri salt akıl yönünden eğitmekle meşgul ise, yani entelektüel insan yetiştirmeyi amaçlıyorsa, bu durumda başımıza belâyı almışız demektir. Nitekim okullarda en önemli sorun “eğitimin” olmaması; varsa yoksa öğretim, sınav, TEO, YGS, vs… Son zamanlarda Milli Eğitim Bakanlığı’nın müfredatlarla ilgili bir değişikliğe gidiyor olmasının da temelinde öğretimin geliştirilmesi yatmaktadır. Çocuk ve gençlerin akıllarını daha iyi nasıl eğitebiliriz? Sorusuna cevap bulmaya dönük bir çaba maalesef ortada yok… Bu çalışmada, çocuk ve gençlerimizin ahlâk yönünden nasıl daha iyi yetiştirilebileceğine ilişkin açık bir çaba görünmemektedir. Oysa eğitimin temeli, karakter gelişimine imkân vermeli ve faziletli davranışları, yetişmekte olan çocuk ve gençlere kazandırmak olmalıdır.

Türk Eğitim Sisteminin başka adı “İnsan Yetiştirme Düzenimiz” olarak bilinir. Bu sistemde, ülkemizde nasıl insan yetiştireceğimizi, Milli Eğitim Temel Kanununda yer alan “genel amaçlar” başlığı altında açıklanmaktadır. Bu amaçlar, bir ihtilal girişimi sonrasında kurulan hükümet tarafından çıkarılan kanunda yer almaktadır. Bu amaçlara göre,  özetle, “İyi insan, iyi vatandaş ve iyi meslek adamı” yetiştirmeliyiz. Peki, acaba olağanüstü şartlarda kurulmuş, askeri vesayet altındaki bir hükümetin 1973 yılında vaz ettiği amaçlar, 2017 yılında geçerliliğini koruyor mu? Yoksa amaçların yeniden tartışılarak yazılması daha doğru mu olur? Kanaatimizce sistemin amaçlarını yeniden yazmakta yarar vardır. Elbette ki sistemin “iyi insan” yetiştirmesi amacına kimse karşı çıkmaz. Ama “iyi insan” kimdir? Nasıl bir insan?  gibi soruların cevaplanmaya ihtiyacı vardır. Toplumda bu amaçları kişiliği ile özleştirememiş insanların sayısı çoğaldıkça, sistemin işlevselliği tartışılır olmaktadır.

O zaman sorduğumuz soruyu tekrar soralım: Eğitimin amacı nedir?

Eğitimin amacı, yetişmekte olan çocuk ve gençleri erdemli davranmaya sevk etmeli. Öğrenilen bilgiler, davranışlara yansımıyorsa, sadece onların akıllarını eğitmiş oluruz; onları ahlaken eğitmiş olmayız. Oysa bugün en temel ihtiyacımız, ahlaken olgunluğa ulaşmış insanlardır. Bu da,  ancak, özgürleştirilerek verilecek bir demokratik eğitim ortamında ortaya çıkabilir. Eğitimin amacı, çocuk ve gençleri toplumdan soyutlamak değil, onları özgürleştirerek, ahlaklı insanlar olarak topluma kazandırmaktır. Bugünkü haliyle örgün eğitim sistemi, bu amaca ulaşmaya çok uzak bir yerde görünmektedir.