Bugün Nihat Sami Banarlı’nın doğum günü. Nihat Sami Banarlı 18 Nisan 1907 tarihinde doğmuş, 13 Haziran 1974 yılında vefat etmiştir.  Aslen Trabzonlu olan Nihat Sami’nin soyu Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’un fethine katılan ve daha sonra Trabzon’un Müslüman ve Türkleştirilmesi vazifesi ile Trabzon’da kaldıkları bilinen Bayraktarlara dayanmaktadır. 

Yahya Kemal Enstitüsü kurucusu olan, çalışkanlığı, disiplinliği, beyefendiliği ile herkesin takdirini kazanan Banarlı, sade ve sessiz bir yaşam sürmüş, ciltlerce kitap yazmıştır.

Onun bütün çabası, Müslüman kültürü ile yoğrulmuş Türk’ün çok eski ve köklü olan tarihi kültürel zenginliğini yeni neslin tanımasına, onu şiar ederek Türk düşünce mefkûresini oluşturmasına zemin hazırlamak olmuştur. Bu nedenle Türk diline çok büyük önem vermiş, onun zenginliğini, mükemmelliğini yeni nesle tanıtarak bu dil ile birlikte Türklük bilincini yeni nesilde oluşturamaya çalışmıştır.

Türk milletinin millî romantizmini, onun kurtuluşunun, sanat ve edebiyatta zirveyi yakalamasının anahtarı olarak gören Banarlı, Millî romantizm, milletlerin dilde, kültür, sanat ve edebiyatta kendilerini bulmaları, kendilerine gelmeleri demektir, diyerek bunu ancak sağlam edebiyat kitapları, edebiyat tarihi oluşturmakla mümkün olabileceğini dile getirmiş, bu alanda çalışmalarına devam etmiştir.

Diller ve edebiyatların önce mektepler vasıtasıyla, sonra bütün hayat boyunca bir milletin yeni nesillerinde, sadece bir dil ve sanat kültürü uyandırmakla kalmayacağını, aynı zamanda büyük bir millî terbiye, bir millî gurur, hatta bir millî güven yaratacağı kanaatindedir. O hiçbir milletin kendi millî zevkinden, millî ve tarihî değerlerinden, kısaca milliyetinden uzaklaştırılamayacağını, her milletin kendi dil, kültür, sanat ve medeniyet tarihinin kedi zevkiyle işlenmiş miraslarını muhafaza edeceğini vurgular. Bunları muhafaza ettiği müddetçe de haysiyetli millet olma vasıflarını taşıyacağını belirtir.

O şu fani dünya saadetleri içinde hiçbir şeyin, aziz Türk çocuklarına Türk dilini öğretmek kadar güzel hizmet olmayacağını ifade etmiş, vatan çocuklarına bir milletin yarattığı ve yaşattığı dili, bütün güzellikleri, incelikleri, yücelikleri ve güzel sesleriyle öğretmenin mutluluğunu yaşamak için hem hocalık yapmış hem de eserler yazmıştır.

Onun yazmış olduğu Türkçenin Sırları adlı eseri bugün altmışa yakın baskı yaparak Türkçeye gönül veren herkesin başucu kitabı olmuş, onun göstermiş olduğu hedefle Türk gençleri, dillerine sahip olma bilincini yakalamışlardır.

Nihat Sami Banarlı’nın ders kitapları haricinde her biri şaheser olan yirmiden fazla çalışması bulunmaktadır.

Yaşadığı dönem itibarı ile dönemin siyasi yapısı onun düşüncelerine biraz yabancı kaldığı için gerekli itibarı ona sunmamıştı. O tek evladının hastalığı ve milletinin derdi ile uğraşarak ömrünü harcamıştı. Yaşarken kendisine gereken itibar gösterilmediği için başta Trabzonlular olmak üzere bu milletin Banarlı’ya vefa borcu vardır.

Bugün sıradan futbolcuları herkes avuçları çatlayana kadar alkışlıyor ve o futbolcunun soy kütüğünü ezbere biliyorken, Türk kültür tarihine çok büyük katkılar yapan, yazmış olduğu eserleri ile Türk gençliğine hâlâ rehberlik eden Banarlı’yı maalesef kimse fazla tanımamaktadır.

Ömrünün kırk yılını harcayarak çok muhteşem bir Resimli Türk Edebiyatı Tarihi adlı çalışmayı meydana getiren, onlarca eser bırakan, Türk gençliğine dil ve kültür bilinci yerleştiren bu çalışkan bilim adamımıza en azından Trabzon Sosyal Bilimler Lisesi’nin isminin verilmesi herkese düşen bir vefa sorumluluğudur.

Bugün onun doğumunun 114. yılı, bu büyük mütefekkir dava adamının doğum gününü en azından kalbimde kutlayarak bu yazı ile ona şükranlarımı sunuyorum.